پوکی استخوان

پوکی استخوان چیست؟

پوکی استخوان به انگلیسی Osteoporosis به معنی تحلیل رفتن استخوان هاست. این بدان معنی است که فرد مبتلا به این بیماری تراکم استخوانی زیادی را از دست داده است به طوری که استخوان ها بافت فشرده ای ندارند و خطر شکستگی و ترک خوردن آنها بیشتر است.
بنیاد ملی پوکی استخوان، این اختلال را بیماری خاموش می نامد، زیرا تحلیل استخوان تقریبا هیچ علامت و نشانه ای ندارد، حتی ممکن است ندانید که مبتلا به این بیماری هستید.
تا زمانی که برخورد به درب گاراژ سبب بروز شکستگی در استخوان شما شود. مگر اینکه از عوامل خطر مطلع باشید و اقدامات احتیاطی لازم را انجام دهید.

از آنجایی که نشانه های این بیماری واضح نیستند مهم است بدانید که آیا در معرض خطر هستید یا خیر؟

همه ساله میلیون ها نفر به بیماری پوکی استخوان مبتلا می شوند که زنان 80% مبتلایان به این بیماری را تشکیل می دهند.
اگر چه بیشتر افرادی که به بیماری پوکی استخوان مبتلا می شوند افراد مسن هستند اما این بیماری هم پیر و هم جوان را به طور یکسان مبتلا می کند.
پوکی استخوان با افزایش سن بسیار شایع تر می شود. در واقع این بیماری از هر دو زن بالای 50 سال یک نفر را تحت تاثیر قرار می دهد.
با افزایش سن استخوان های شما قویتر و بلند تر می شوند، زمانی که شما به سن 20 سالگی می رسید، 98% توده استخوانی خود را دریافت کرده اید. زمانی که به 30 سالگی می رسید تمام استخوان های شما در قویترین حالت خود قرار دارند.
اگر در طی این سالهای مهم قادر باشید که به استخوان های خود نگاهی بیندازید یک پوست سخت در بیرون استخوان های خود خواهید دید و قسمت داخلی چیزی شبیه به لانه زنبور است.
حدود 80% از تودده استخوانی شما لایه بیرونی سخت و محکم است که استخوان برون لایه ای نامیده می شود. باقی ترکیب استخوانی شما همان مواد لانه زنبوری مانند هستند که استخوان تراپکولار نام دارند.
بعد از رسیدن به 30 سالگی توده استخوانی شما رو به زوال می رود. استخوان تراپکولار معمولا نخستین بخشی است که تراکم حیاتی خود را از دست می دهد و با افزایش سن توده استخوانی برون لایه ای نیز رو به انحطاط می رود اما با سرعت کم.

عوامل خطر بیماری پوکی استخوان

اگر چه راه های زیادی برای ساختن استخوان های قویتر وجود دارد، اما کسانی که بیشتر مستعد ابتلا به بیماری پوکی استخوان هستند، باید از رفتارها و عوامل دیگری که می تواند به تحلیل رفتن استخوان کمک کند آگاه باشند.

چگونه از ابتلا به پوکی استخوان پیشگیری کنیم؟

به منظور پیشگیری از بیماری پوکی استخوان باید از عواملی که سبب تحلیل رفتن استخوانها می شوند دوری کنید و یا آنها را محدود کنید.

چه عواملی سبب تحلیل رفتن استخوانها می شوند؟

الکل

گفته می شود که مصرف الکل به وضوح استخوانها را ضعیف می کند و به سلامتی کلی شما آسیب وارد می کند. بنابراین از مصرف الکل جددا پرهیز کنید.

سیگار کشیدن

زنانی که سیگاری هستند احتمالا زودتر از افرادی که سیگار نمی کشند به دوره یائسگی می رسند و همین احتمال هم خطر ابتلا به پوکی استخوان را افزایش می دهد.
سیگار کشیدن به شیوه های دیگر نیز می تواند باعث تحلیل رفتن استخوانها شود، اما در این زمینه مطالعات بیشتری مورد نیاز است.

درمان جایگزینی استروژن

زنان پس از آنکه یائسگی را تجربه می کنند، استروژن درمانی می تواند به جلوگیری از تحلیل استخوانها کمک کند. مقدار استروژن مورد نیاز برای جلوگیری از تحلیل استخوان و کاهش علائم یائسگی کم است، در واقع کمتر از استروژنی است که در یک قرص ضد بارداری معمولی وجود دارد.
با این حال این داروها دارای برخی عوارض جانبی هستند.

چاقی و اضافه وزن

چاقی و اضافه وزن در مورد پوکی استخوان در واقع کمی تاثیر مثبت دارد، علت این تاثیر دقیقا مشخص نیست. شاید داشتن وزن اضافی باعث تقویت استخوانها می شود یا اینکه زنان دارای اضافه وزن استروژن بیشتری نسبت به زنان لاغر تولید می کنند.
با توجه به اثرات بالقوه نامناسبی که داشتن وزن اضافه برای سلامتی دارد، مثلا افزایش خطر ابتلا به فشار خون بالا و دیابت، توصیه نمی شود که به طور هدفمند وزن خود را افزایش دهید یا برای جلوگیری از ابتلا به پوکی استخوان چاق باقی بمانید.
با این حال مطمئنا یکی از عوارض جانبی منفی بسیاری از مدل های لاغر و باریک صنعت مد که مورد تعریف و تمجید هستند، ابتلا به همین بیماری است و آنها به طور کلی تنها از طریق رفتارهای ناسالم و نامناسب غذایی به این اندام دست پیدا کرده اند.

بارداری

خطر ابتلا به پوکی استخوان بیشتر است اگر هرگز باردار نشده باشید. اگر چه حاملگی خطر ابتلا به بیماری را کاهش می دهد اما معلوم نیست که آیا چند بار حاملگی خطر را به میزان بیشتری کاهش می دهد یا اینکه در صورت باردار شدن مکرر ممکن است خطر بروز این بیماری در زنان افزایش یابد.

کافئین

مصرف بیش از حد کافئین خواه از قهوه و خواه از سایر نوشیدنی های حاوی کافئین باعث می شود که بدن شما کلسیم از دست بدهد، اما تاثیر آن آنطور که قبلا تصور می شد نیست.
مقدار کافئین موجود در یک فنجان قهوه، کلسیم حدودا یک قاشق غذاخوری شیر را از بین می برد. با این حال احتمالا ایده نسبتا خوبی است که مصرف روزانه کافئین خود را به بیش از سه فنجان قهوه یا چهار فنجان چای دم کرده افزایش ندهید.
در نظر داشته باشید که سایر محصولات غذایی از جمله نوشیدنی های بدون الکل کافئین دار می تواند بر میزان مصرف کافئین شما اضافه کند.

فعالیت

شکی وجود ندارد که فعالیت بدنی منظم برای حفظ سلامت استخوان در طول زندگی شما بسیار مهم است. به این معنی که اگر ورزش نکنید، یک راه ساده، ارزان و کم خطر برای جلوگیری از خروج کلسیم و استخوان هایتان را از دست می دهید.
شاید ساده ترین راه برای سالم و قوی نگهداشتن استخوانهایتان ورزش کردن است، در واقع عدم ورزش مانند این است که اجازه دهید کلسیم از بین انگشتانتان سر بخورد و از دست برود.

پروتئین

در ایالات متحده عموما میزان پروتئین مصرفی بیشتر از پروتئینی است که برای سلامت بدنمان نیاز داریم و اعتقاد بر این است که مصرف پروتئین به میزان زیاد باعث از دست رفتن کلسیم بدن می شود با گذشت زمان همین از دست رفتن کلسیم اگر در رژیم غذایی جبران نشود از استخوانها دریافت می شود.

مصرف طولانی مدت برخی داروها

استحکام استخوانهای افرادی که مبتلا به آسم و یا آرتریت روماتوئید هستند و کورتیزون را برای مدت طولانی مصرف می کنند، کاهش می یابد.

زن بودن

زنان چند برابر بیشتر از مردان به پوکی استخوان مبتلا می شوند.

نژآد

قفقازی ها بیشتر از کسانی که پوست تیره دارند در معرض ابتلا به پوکی استخوان قرار دارند. در مقایسه با سفید پوستان درصد بسیار کمی از زنان سیاه پوست دچار پوکی استخوان می شوند.
افراد آسیایی نیز بیشتر در معرض پوکی استخوان هستند.

ساختار استخوان

زنان ظریف و ریز اندام به دلیل اینکه استخوانهای کوچکی دارند بیشتر در معرض خطر ابتلا به پوکی استخوان هستند، اگر آنها به اندازه زنان درشت تر تحلیل رفتن استخوان را تجربه کنند زودتر به پوکی استخوان مبتلا می شوند به این دلیل که استخوانهای باریک تر و ظریف تری دارند.

یائسگی زودرس

زنان هر چقدر زودتر یائسگی را تجربه کنند خطر ابتلا به پوکی استخوان نیز در آنها افزایش می یابد. خطر ابتلا به پوکی استخوان در زنانی که یائسگی در آنها در اثر خارج کردن رحم، تخمدان برداری یا خارج کردن هر دو تخمدان در سنین پایین تجربه کرده باشند و تحت هورمون در مانی نیز قرار گرفته باشند بیشتر است.
اگر فقط رحم برداشته شود اما تخمدان ها باقی بمانند احتمالا زن در اوایل 50 سالگی یائسگی زودرس را تجربه خواهد کرد و خطر ابتلا به این بیماری در او افزایش خواهد یافت.

سابقه خانوادگی

بسیاری از زنان مبتلا به پوکی استخوان دست کم یک عضو از خانوادشان مبتلا به این بیماری است، با این حال عدم وجود افراد مبتلا به پوکی استخوان در خانواده شما تضمینی بر این نیست که شما به این بیماری مبتلا نخواهید شد.
مبارزه با پوکی استخوان یک مبارزه مادام العمر است، شروع سبک زندگی بلند مدت که به استخوانها کمک می کند هرگز زود نیست.

چه کسانی بیشتر در معرض بیماری پوکی استخوان هستند؟

خانم های مسنی که در سن یائسگی هستند.
بانوانی که دچار یائسگی زودرس شده اند.
مصرف کنندگان داروهای کورتن و هپارین
کسانی که در خانواده خود سابقه ابتلا به پوکی استخوان دارند.
اشخاصی که تغذیه نامناسب دارند.
مبتلا به بیماری دیابت، تیروئید و روماتیس مفصلی
افراد بی تحرک و کسانی که کمبود ویتامین دارند.
افراد سیگاری و کسانی که دخانیات و مشروبات الکی مصرف می کنند.

علائم ابتلا به پوکی استخوان چیست؟

کمردرد، ناشی از شکستگی یا خوابیدن مهره ها روی هم
به مرور زمان قد کاهش می یابد.
قامت خمیده می شود.
استخوان بسیار راحت تر از حد انتظار می شکند.